Cicero Consultants, H.J.A. Hofland

ER WORDT WAT AFGELULD!

De geslepen Jakob Daader meent te leven in de 'allerlulligste tijd sinds mensenheugenis' en volgens hem komt dat omdat de mensen elkaar de waarheid niet meer durven te zeggen. Hij richt met zijn vriend Roen Cicero Consultants, een bureau 'voor al uw toespraken', op.
Ze adverteren als volgt:

* CC leren u te denken wat u gaat zeggen.
* CC ontdekken de zwakheden van uw vijanden.
* CC demoniseren wie u aanwijst (binnen de grenzen der wet).
* CC garanderen mediahype en nationale bijval.
* CC schrijven uw historische redevoering.

Ze hebben in no time een klant, strikken vervolgens ook de tegenpartij en spelen de twee tegen elkaar uit, riskant, maar, zegt Daader, het gaat om 'de waarheid'.
Een zeer vermakelijk gegeven, geestig uitgewerkt, precies het tegenwicht dat ik zocht voor Eggers' What is the What, dat zo in- en aangrijpend is dat het niet kort voor het slapen kan worden gelezen.
Hoflands schrijfstijl viel me wat tegen; zijn stukjes lees ik graag, in deze roman lopen de zinnen minder soepel en is de beeldspraak soms wat gezocht. Zijn ironische kijk, zijn understatement, zijn spitsvondigheid (alleen die namen al: Cicero Consultants, Daader, Daria van Beversen Donk, etc. etc. etc., allemaal leuk) wogen echter veel zwaarder; 't was gewoon leuk.

(Het lijkt een naveltje op de cover, het is een bezig bijtje.)

De handboog der verbeelding - Arjan Peters in gesprek met Hella S. Haasse

Uitgave met drie gesprekken die Arjan Peters met Hella Haasse heeft gevoerd: 1998, 2003 en 2006. Er staan zo veel intelligente, rake en interessante uitspraken van Haasse in dat de enige gepaste samenvatting een integrale weergave van die drie gesprekken zou zijn. Ik heb er immens van genoten. Het gaat over alles: het schrijfproces, de rol van het onbewuste, de onmogelijkheid van het niet-schrijven, de anderen, het belang van het lezen, echt alles.
Één citaat dan: Helder denken, helder formuleren. Daar is een verband tussen. Taalgebruik en de kwaliteit van je denken. Het sluit aan bij recente eigen gedachten en als de redenering niet klopt, bevind ik mij nog steeds in bijzonder goed gezelschap.

The Geographer's Library, Jon Fasman

Het werd me aangeraden als 'een 'zeventje', niet bijzonder', de verwachtingen waren daarom laag en het viel dan ook geheel niet tegen.
De jonge journalist Paul Tomm woont en werkt in een plaatsje iets boven New York. Er overlijdt een zonderling, een teruggetrokken levende Est, hoogleraar geschiedenis en Paul moet voor het plaatselijk krantje een in memoriam schrijven. Al snel ontdekt hij allerlei ongerijmds in het leven van de overledene, van 't een komt 't ander, beerputten en slangenkuilen. Het verhaal van Paul wordt afgewisseld door korte beschrijvingen van vijftien bijzondere voorwerpen die voor het merendeel uit de middeleeuwen stammen en die allemaal verband houden met alchemie. Het zijn interessante uitstapjes naar het verleden en uiteraard spelen de voorwerpen ook een rol in Pauls heden. De beginbrief en het laatste hoofdstuk waren overbodig. Verder fijn vermaak en vlot geschreven. Leuk scheldwoord: human palimpsest.
Elders vatte ik het zo samen: Dik boek dat snel leest, even geen existentialistisch gezwoeg en oneindig navelstaren, fijne vlucht van de realiteit.

The Good Soldier - A Tale of Passion, Ford Madox Ford

Berekenende naïeveling trouwt met en laat zich bedotten door manipulatief kreng. Ze ontmoeten een verwende zeurpiet en zijn verzuurde vrouw. Iedereen liegt en bedriegt, de onsympathieke ik-verteller (de naïeveling) vertelt dit treurigste verhaal dat alleen treurig stemt omdat een stelletje egocentrische ijdeltuiten kennelijk niets beters te doen heeft dan onder het mom van fatsoen elkaar het leven zuur te maken.
Een herlezing van wat, als het aan Ford had gelegen, als The Saddest Story was uitgebracht. Ford was bevriend met Conrad, wiens Lord Jim ik ook aan het (her)lezen ben. Alles grijpt in elkaar.
Op de achterflap zegt Graham Greene dat hij het verhaal ontelbare keren heeft gelezen 'every time to discover a new aspect to admire'. Ik kon het dit keer niet waarderen, werd ongedurig van de sombere vertelling en de onbetrouwbare, harteloze verteller en las het alleen uit omdat ook deze bekende geschiedenis verband houdt met een huidig werkproject. Misschien oordeel ik op latere leeftijd milder.

Doen en laten, Judith Herzberg

Ik zocht een verjaardagsgedicht en bladerde door bundels. Al spoedig had ik me vastgelezen in Judith Herzberg, raak, raak, raak. Het verjaardagsgedicht werd Moed, alle andere teksten hielden evenzeer mijn aandacht. Voor nu zingt het liedje rond in mijn hoofd. Het verscheen oorspronkelijk in Dagrest (1984), de titel al zo raak, verwijzend naar Freuds idee van de Tagesreste, de onverwerkte daggebeurtenissen die gemetamorfoseerd met name in je dromen opduiken, maar ook andere onbewuste uitlaatkleppen vinden. Ik ben geen kritiekloze Freud-adept, wel ervan overtuigd dat er meer in je hoofd spookt dan je kunt en misschien wilt zien. Herzbergs poëzie wijst je, soms pijnlijkst, op onbewuste samenhangen.

Liedje

Lieg alsjeblieft niet tegen me
niet over iets groots niet over iets
anders. Liever hoor ik het
vernietigendste dan dat je liegt
want dat is nog vernietigender.

Lieg niet over liefde
iets dat je voelt of iets dat je
zou willen voelen. Liever word ik
bedroefd dan dat je liegt
want dat is nog bedroevender.

Lieg niet tegen me over gevaar
want ik voel toch je angst
en wat ik gewaar word is waar
of ik ken je niet en dat
is nog gevaarlijker.

Lieg niet tegen me over ziekte
liever kijk ik die diepte in
dan dat ik mij verlies in één
van jouw lieve verzinsels
want daarmee verlies ik me dieper

Lieg niet tegen me over sterven
want zo lang we er nog zijn
vind ik dat toegangsloze
niet mededelen wat je denkt
erger en zo veel doder.

Judith Herzberg