On Chesil Beach, Ian McEwan

De nieuwe novelle van Ian McEwan trok als een magneet, te meer daar de auteur naar aanleiding van het uitkomen van de Nederlandse vertaling van zijn boek volgende week in Nederland is en ik zeker bij een van zijn lezingen zal zijn. Ondanks strikte boekenkoopstop snel bij Bol geshopt (dankzij de bonnen die ik regelmatig ontvang en ach, die boekenkoopstop werkt dus echt nooit). Het plan was op de mooie paaszondag in de licht verfraaide tuin een lange leessessie te houden. Bol hield woord, voor 21.00 uur besteld, volgende dag in huis en zo lag On Chesil Beach al sinds gisteren te lonken. En te lonken. En vanmiddag zwichtte ik. En nu is het uit.
Het ontroerende en psychologisch sterke en genuanceerde verhaal heeft me met immense weemoed vervuld. Dat McEwan de menselijke psyche zo goed doorheeft en dat dan ook nog zo fraai weet te verwoorden, wist ik al sinds Saturday. Ook deze novelle nadert het volmaakte verhaal.
'They were young, educated, and both virgins on this, their wedding night, and they lived in a time when a conversation about sexual difficulties was plainly impossible.' De openingszin vat het hele verhaal samen. Het is 1962, twee jonge twintigers trouwen nadat ze elkaar een klein jaar kennen, het nu is hun huwelijksnacht, in tussenliggende passages kijken we terug op hun beider jeugd en de korte verkeringstijd voorafgaand aan het huwelijk. Beide zijn zelfstandig en ambitieus en seksualiteit is onontgonnen gebied. Hij, historicus, kijkt vol verwachtingsvolle spanning, ontzag en verlangen uit naar de huwelijksnacht, zij, violiste, vol verscheurende angst, twijfel en wanhoop. Allemaal onkunde en dan zijn ze ook nog onvoldoende toegerust om zonder gêne dingen te benoemen waarvan ze bovendien deels niet eens wéten hoe ze heten. Geen goed recept. Haar muzikale activiteiten zijn met het verhaal verweven, veel van haar emoties vinden in haar onmiddellijke spiegeling in fragmenten uit allerlei (kamer)muziekstukken. Prachtig en fijn als je die muziek ook kent.
Met de tweede zin 'But it is never easy.' beperkt McEwan het verhaal niet tot die specifieke, seksueel meer restrictieve tijd en evenmin tot de specifieke problematiek van de personages.
Kleine min: aan het eind wordt het grote stappen, snel thuis. Ach, je hebt dan al zoveel plussen binnen, het minnetje is gering.
'Ik koop het, lees het en geef het door', dacht ik optimistisch. Dit verhaal wil ik echter nog even niet kwijt. Nu terug naar de non-fictie, die prevaleert al een tijd, veel veiliger, niks geen weemoedige gedachten over la condition humaine, twijfel over de juistheid van beslissingen, gemijmer over wat had kunnen zijn.